Kulminacja obchodów wielkiego jubileuszu objawienia Maryi w Rzeszowie i 250. rocznicy koronacji figury Matki Bożej będzie miała miejsce 12 września 2013 r. Podczas Mszy św. w nowo powstałych Ogrodach Bernardyńskich na skronie Matki Bożej i Dzieciątka Jezus zostaną nałożone korony jubileuszowe.

Pół tysiąca lat z Matką Bożą Rzeszowską

15 sierpnia 1513 r., w uroczystość Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, Jakub Ado, przechadzając się po swoim sadzie, podszedł do ulubionej gruszy i zauważył niezwykłe światło. Było ono bardzo jasne, ale nie raziło. Gdy zbliżył się do drzewa, coś kazało mu upaść na kolana. Wtedy usłyszał głos Najświętszej Panienki: „Nie bój się, chcę na tym miejscu chwałę mego Syna widzieć i nieść pociechę utrapionym”. Gdy z chaty nadbiegły żona i dzieci, światłość rozpłynęła się, a ich oczom ukazała się drewniana figura Matki Bożej z Dzieciątkiem. Wieść o tym szybko rozeszła się po okolicy i ludzie zaczęli odwiedzać miejsce cudownych wydarzeń. Początkowo dla figury Matki Bożej wybudowano drewnianą kapliczkę, a gdy ta okazała się zbyt mała, wzniesiono większy, drewniany kościółek. Murowany kościół i klasztor ufundował w 1610 r. Mikołaj Spytek Ligęza. Kult maryjny był tak silny, że bernardyni, którzy od 1629 r. stali się opiekunami miejsca, rozpoczęli starania o koronację cudownej figury Matki Bożej. Odbyła się ona 8 września 1763 r. - w święto Narodzenia Matki Bożej.

Wielki jubileusz

Obchody wielkiego jubileuszu związanego z 500. rocznicą objawienia Maryi w Rzeszowie rozpoczęły się już 8 grudnia 2012 r. - w uroczystość Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny. Bernardyni z licznie zgromadzonymi wiernymi dziękowali Pani Rzeszowa za Jej obecność w tym miejscu i obfite łaski, jakie od pięciu wieków wyprasza u swojego Syna. Niezwykłych wydarzeń było i jest nadal bardzo wiele, o czym świadczą wota wiszące na ścianach cudownej kaplicy rzeszowskiego kościoła Bernardynów, przyniesione w podzięce za doznane cuda, oraz świadectwa osób, które otrzymały tu łaski. Wotów ciągle przybywa, a rzeszowska bazylika jest nieustannie nawiedzana przez wiernych, którzy w modlitwie szukają umocnienia, a w konfesjonałach - pojednania z Bogiem. Bazylika nazywana jest „konfesjonałem Rzeszowa”. Od ponad pół wieku w kościele ma też miejsce adoracja Najświętszego Sakramentu. Stolica Apostolska w 1999 r. na prośbę Biskupa Rzeszowskiego i Rady Miasta Rzeszowa zatwierdziła dla Maryi tytuł Patronki Miasta - Pani Rzeszowa, a w 2008 r. podniosła kościół sanktuaryjny do godności bazyliki mniejszej i ustanowiła liturgiczne święto Matki Bożej Rzeszowskiej na dzień 12 września.

Duchowe przygotowania do jubileuszu odbywały się na wielu płaszczyznach. To przede wszystkim stała posługa na rzecz wiernych, licznie odwiedzających sanktuarium. Do nowych form charakteryzujących duszpasterstwo bernardyńskie można zaliczyć cykliczne katechezy audiowizualne dla dorosłych i młodzieży. Podczas tych spotkań poruszane są tematy związane z duchowością i moralnością oraz sprawy społeczne. Owocem katechez stał się też ewangelizacyjny portal internetowy Żywa Wiara (zywawiara.pl). Także coroczne „męskie rekolekcje” spotykają się z ogromnym zainteresowaniem. - W czasie kilkudniowych spotkań chcemy pokazać mężczyznom, że nie muszą być grzecznymi chłopcami, aby odnaleźć swoje miejsce w Kościele. Chcemy im udowodnić, że Kościół ich potrzebuje i bardzo liczy na ich męską siłę - mówi o. Wiktor Tokarski OFM, organizator tych spotkań i kustosz sanktuarium. W ramach materialnych przygotowań do obchodów jubileuszu bernardyni zadbali o konserwację cudownej figury Pani Rzeszowa oraz kaplicy, w której jest wystawiona do kultu. Na swoje miejsce przy kościele powróciła też kamienna figura Matki Bożej Rzeszowskiej, która przypomina o miejscu objawienia. Plac przed bazyliką, na którym stoi figura bernardyńskiego świętego Jana z Dukli, zyskał jego imię, a nieco dalej, u zbiegu ulic Sokoła i Cieplińskiego, pojawiła się natomiast statua Maryi, będąca wotum dziękczynnym z racji 400. rocznicy fundacji klasztoru Bernardynów w Rzeszowie. Świątynię ubogacono nowymi drzwiami spiżowymi, które stanowią dziś główne wejście do bazyliki. Pomyślano też o odtworzeniu Ogrodów Bernardyńskich, które zlikwidowali komuniści, oraz o odbudowie skrzydła klasztoru.

Ogrody Bernardyńskie

To właśnie w tym miejscu odbędą się wrześniowe uroczystości jubileuszowe. Kilka tysięcy ozdobnych roślin, pergole, alejki z ławkami, fontanna i oczko wodne. Tak wygląda przygotowane przez bernardynów i otwarte w czerwcu nowe miejsce relaksu dla mieszkańców miasta. Można pospacerować, usiąść na ławce, odpocząć. Nową oazę zieleni w Rzeszowie poświęcił bp Kazimierz Górny. Swoją nazwą i lokalizacją Ogrody Bernardyńskie nawiązują do istniejących w tym miejscu przed wojną terenów zielonych. Zasadzono ozdobne rośliny: berberysy, cisy i róże. Pod ogrodami znajduje się parking podziemny. Jednocześnie z ogrodami przy bazylice otwarto Bernardyńskie Centrum Religijno-Kulturowe, które ma cztery sale konferencyjne zaopatrzone w rzutniki, wysokiej klasy systemy nagłośnienia i dostęp do Internetu. Pomieszczenia zostaną wykorzystane na organizację spotkań, konferencji, pracę poradni specjalistycznych i spotkania młodzieżowe.

Nowe korony dla Pani Rzeszowa

Figura Madonny z Dzieciątkiem, stojąca w kaplicy po prawej stronie kościoła, wykonana jest z drewna lipowego. Jej autor wywodził się z kręgu krakowskiej szkoły Wita Stwosza. Maryja na lewej ręce trzyma Jezusa, a w prawej dzierży berło. Dziecię Boże jedną dłonią błogosławi, natomiast w drugiej trzyma jabłko. Symbole władzy królewskiej nadają rzeźbie dostojny charakter, ale delikatny uśmiech Maryi bardzo ociepla cały wizerunek. Odzienie obu postaci stanowią bogato zdobione sukienki i płaszcze, które niemal przez cały czas ozdabiają figurę. Kilka lat temu lipowa figura Matki Bożej Rzeszowskiej została poddana gruntownej renowacji. Nie obyło się bez niespodzianek. Przede wszystkim poznaliśmy nową datę powstania figury. Po odsłonięciu kilku warstw farby eksperci orzekli, że lipowa figura wykonana została nieco wcześniej, niż dotychczas przypuszczano. Zakłada się, że powstała nie na początku XVI wieku, a w latach 1460-70. - Wtedy też stwierdzono, że z tej lipowej figury zostały usunięte, nie wiadomo kiedy, drewniane sterczyny. Przywrócono je i w związku z tym założenie dotychczasowej korony okazało się niemożliwe. Będzie ona przechowywana w skarbcu klasztornym. Pojawiła się konieczność wykonania nowej korony, pasującej na pierwotną figurę - wyjaśnia o. Tokarski. Nowa korona została wykonana z darów wotywnych przynoszonych przez wiernych po apelu ojców bernardynów. - Ludzie zaczęli przynosić złote łańcuszki, obrączki, kolczyki. Złoto zostało przetopione i oczyszczone przez krakowskiego metaloplastyka Tadeusza Rybskiego. Dla Maryi została przygotowana przepiękna korona ażurowa, która zostanie nałożona na sterczyny i uzupełni to, co już widzimy na figurze. Dzieciątko Jezus będzie miało koronę pełną - tłumaczy o. Tokarski. Pierwsze złote korony dla Matki Bożej ufundował Jerzy Ignacy Lubomirski. Korony poświęcone przez papieża Benedykta XIV w 1754 r. zostały nałożone na skronie Pani Rzeszowskiej, z powodu śmierci Lubomirskiego, dopiero 8 września 1763 r. Później dwukrotnie dokonano ich kradzieży. Rekoronacja po pierwszej kradzieży odbyła się w 1866 r., po drugiej - 30 lat później. Jako dziękczynne wotum w czasie uroczystości jubileuszowych Matce Bożej zostanie ofiarowana nowa sukienka. - Na obrazach wotywnych znajdujących się w kaplicy widać suknie w kolorach czerwonym i niebieskim. Nowy strój będzie właśnie w takich barwach - dodaje kustosz sanktuarium. Matka Boża ma obecnie dwanaście wotywnych sukienek. Najstarsze są prawdopodobnie z XVII i XVIII wieku, najnowsze - z lat 90. ubiegłego wieku. Kilka z nich zostało ostatnio poddanych renowacji w warsztacie hafciarskim sióstr Bernardynek w Świętej Katarzynie.

Wrześniowe święto w rzeszowskiej bazylice

Wprawdzie rocznica objawienia przypada w sierpniu, a rocznica koronacji 8 września, jednak główne obchody jubileuszowe odbędą się 12 września. - Od kilku już lat tego właśnie dnia obchodzona jest uroczystość Matki Bożej Rzeszowskiej - wyjaśnia o. Wiktor Tokarski. Podczas Mszy św. w Ogrodach Bernardyńskich na skronie Matki Bożej i Dzieciątka Jezus zostaną nałożone nowe, jubileuszowe korony. Uroczystości będzie przewodniczył abp Mieczysław Mokrzycki ze Lwowa. - Jego udział jest nawiązaniem historycznym, gdyż 250 lat temu pierwszej koronacji Matki Bożej Rzeszowskiej dokonał bp Wacław Sierakowski ze Lwowa - dodaje o. Tokarski. Uroczystość poprzedzi bezpośrednie przygotowanie, które rozpocznie się 7 września.