Nazywany „rycerzem Chrystusa” św. Władysław (1040-1095) był synem króla Węgier Beli I i Rychezy, córki Mieszka II – króla Polski. Przyszły święty urodził się ok. 1040 r. w Krakowie (gdzie jego ojciec przebywał na wygnaniu) i swoją młodość spędził w Polsce.

Św. Władysław – królewski patron rodem z Węgier

W 1056 r. Bela I powrócił na Węgry, gdzie Władysław, jako młodzieniec, zasłynął z czynów wojennych, likwidując reakcję pogaństwa. Po śmierci Beli I, wskutek zabiegów niemieckich tron Węgier przypadł stryjecznemu bratu Władysława – Salomonowi, przy którego boku młody Władysław chętnie walczył. Wykazał się męstwem w bitwie pod Dobok z Pieczyngami. Sława Władysława miała stać się przyczyną nienawiści Salomona i w konsekwencji – wojny domowej. Dzięki m.in. pomocy króla polskiego zakończyła się ona zwycięstwem Władysława. Po krótkim panowaniu Gezy tron Węgier objął Władysław. Królewską koronę na skronie nałożył mu arcybiskup Esztergom – Nehemiasz.

Młodego króla otaczał nimb sławy niezwyciężonego wodza i obrońcy wiary. Budował nowe miasta, kościoły, klasztory, zabiegał o powołanie biskupstw. Podczas jego panowania i wskutek osobistych starań u papieża do chwały ołtarzy zostali wyniesieni: św. Stefan król; św. Emeryk – syn św. Stefana oraz jego syn – św. Gerard, biskup Csanad; św. Andrzej Świerad i św. Benedykt, jego towarzysz. Również wziętych do niewoli jeńców król starał się nawracać na katolicyzm. Tak stało się po najeździe Kumanów w 1091 r., którzy przyjęli chrzest i zasiedlili tereny między Cisą a Zagyą.

Gdy podczas synodu w Clermont papież ogłosił pierwszą krucjatę dla uwolnienia Ziemi Świętej z rąk muzułmanów, wodzem pierwszej wyprawy krzyżowej rycerstwo okrzyknęło króla Węgier Władysława. Król nie stanął jednak na wezwanie papieża – zmarł 29 lipca 1095 r. Ponoć żal po śmierci władcy był tak wielki, że przez trzy lata w jego królestwie wstrzymywano się od muzyki i tańców. Przy grobie króla odnotowano cuda, wskutek czego papież Celestyn zlecił proces kanonizacyjny. Wyniesienie na ołtarze nastąpiło 2 lutego 1192 r.; dokładnie w ten dzień nad katedrą z sarkofagiem w Wielkim Waradynie (obecnie Rumunia) ujrzano nieznaną gwiazdę, silnie świecącą przez dwie godziny. Grób św. Władysława przetrwał do 1556 r. Niestety później zniszczyli go protestanci i muzułmanie.

Ile pozostało

Choć z grobu św. Władysława nie pozostał żaden ślad, to pamięć o nim, na Węgrzech i w Polsce, była bardzo silna (Gal Anonim pisał: „Pod względem obyczajów i sposobu życia stał się niejako Polakiem”). Zachował się jedynie relikwiarz z głową świętego (przez pewien czas przechowywano go w Pułtusku, obecnie jest w Gyor na Węgrzech).

W Polsce ponad 90 miejscowości wzięło imię od św. Władysława, do najbardziej znanych należy Władysławowo. Imię Władysław przybrał na chrzcie książę litewski Jagiełło przed wstąpieniem na tron Polski i pieszo pielgrzymował do grobu patrona. Za wzór do naśladowania stawiał go sobie Władysław Warneńczyk. Wkrótce po kanonizacji św. Władysława król Władysław Łokietek wybudował ku czci swojego patrona kościół w Szydłowie. 27 czerwca jest obchodzony odpust – główny i jedyny – jak podkreśla proboszcz parafii ks. Ryszard Piwowarczyk. O przewodniczenie uroczystej Mszy św. odpustowej w tym roku poproszono bp. Jana Piotrowskiego.

Odmawiana jest wtedy także modlitwa o wstawiennictwo św. Władysława: „Wszechmogący wierny Boże, Ty przeniosłeś św. Władysława od trosk ziemskiego panowania do chwały Królestwa Niebieskiego. Spraw za jego wstawiennictwem, abyśmy spełniając nasze doczesne obowiązki, szukali Królestwa Niebieskiego”. Rodziny parafii podczas wizyty duszpasterskiej otrzymały obrazki z wizerunkiem patrona, z modlitwą zawierającą m.in. prośbę o „łaskę dobrej śmierci i szczęśliwej wieczności”.

Jak informuje Ksiądz Proboszcz, w tym roku przypada 660. rocznica wybudowania kościoła św. Władysława – jedynego pod tym wezwaniem w diecezji. Władysław jest także patronem kościoła w Kunowie oraz w Chicago, ślady po świętym można odnaleźć również na Węgrzech, gdzie parafia szydłowska planuje pielgrzymkę. Ks. Piwowarczyk zastanawia się wspólnie ze środowiskiem szkolnym nad formułą przypomnienia patrona – może będzie to konkurs wiedzy o Władysławie, może drama lub inscenizacja. Zauważa także, że w parafii jest sporo mężczyzn o imieniu Władysław, są także Władysławy – kobiety. – Od 10 lat nie ochrzciłem jednak żadnego Władysława, zdarzało się to imię wybrać tylko bierzmowanym – mówi Proboszcz.

Upamiętniony w pięknym wnętrzu

Kościół św. Władysława w Szydłowie słynie ze wspaniałych zabytków sztuki sakralnej, na tle których wyobrażenie Władysława prezentuje się skromniej, ale jest on obecny. I tak na bocznej ścianie prezbiterium zawieszono namalowany w 1983 r. obraz rycerza – króla Węgier Władysława. Jego autorem jest zakonnik z Niepokalanowa. Podobny wizerunek znajduje się na kościelnym feretronie i dostępnych na bieżąco obrazkach, które zabierają chętnie wstępujący do kościoła turyści.

Sam kościół farny w Szydłowie ufundowany został przez króla Kazimierza Wielkiego jako jedna ze świątyń ekspiacyjnych (za śmierć utopionego w Wiśle ks. Marcina Baryczki, napominającego władcę za jego rozwiązłe życie). W 1355 r. ukończono budowę kościoła pw. św. Władysława. Kościół wzniesiono w miejscu drewnianego kościoła farnego. Był on odnawiany na przełomie XVI i XVII wieku, częściowo został spalony w 1630 r., restaurowany w XVII i XIX wieku. W czasie działań wojennych w 1944 r. został zrujnowany, odbudowano go w latach 1945-1948. Wiele cennych elementów wnętrza pochodzi z darów.

W ołtarzu głównym znajduje się tryptyk Świętych Apostołów Piotra i św. Pawła (1517 r.), późnogotycki, z XV/XV wieku, zaś w szafie – współczesne mu rzeźby Madonny z Dzieciątkiem oraz św. Piotr i św. Paweł. Zwraca uwagę późnorenesansowy ołtarz w tzw. Kaplicy Literackiej, z rzeźbami Madonny z Dzieciątkiem i św. Jana Chrzciciela. W kościele jest również piękna tęczowa belka, obraz św. Onufrego oraz obraz Zwiastowania, świetna kopia lub nawet może oryginał Tomasso Dolabelli.

Kościół usytuowany jest na najwyższym punkcie miasta. Otoczony jest starodawnym murem cmentarnym od północnego zachodu i zamkniętym od wschodu odcinkiem murów miejskich, z dzwonnicą w południowo-wschodnim narożniku muru oraz murowaną bramą od południowego zachodu, zwieńczoną trójkątnym szczytem.

Polskie Carcassonne

Szydłów zyskał miano „polskiego Carcassonne” dzięki XIV-wiecznemu układowi urbanistycznemu. Do najważniejszych zabytków miasteczka, poza kościołem św. Władysława, zalicza się: mury obronne wraz z Bramą Krakowską, zespół zamkowy (Sala Rycerska, Skarbczyk, Brama Zamkowa), kościół Wszystkich Świętych, synagogę. Budowle zamkowe miasta, usytuowane w jego narożu, wchodziły ongiś w skład kazimierzowskiego systemu obrony kraju, spełniając funkcje ustrojowo-administracyjne i polityczno-strategiczne.

Czy wiesz, że...

Włodzisław to dawna (słowiańska) forma imienia Władysław, z etymologią nawiązującą do dwóch słów: władzy i sławy. Tym imieniem nazywano ludzi, którzy stawali się sławni z powodu sprawowania władzy oraz tych, którzy przynosili sławę swojej rodzinie albo spełnianej funkcji.

Imię Władysław nosili polscy królowie: Łokietek, Jagiełło, Warneńczyk i Waza oraz Władysław z Gielniowa – wybitny kaznodzieja, pisarz i poeta, żyjący na przełomie XV i XVI wieku, ogłoszony w 1947 r. patronem Warszawy.

Z imieniem wiąże się przysłowie: „Na św. Władysława w domu pustki, w polu sława”.