Organizatorem konferencji, która odbyła się 26 października br. w Centrum Dialogu im. Jana Pawła II w Toruniu, był Wydział Teologiczny Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. Prelegenci snuli refleksję dotyczącą rozumienia łaski i wysiłku człowieka, moralności chrześcijańskiej i zagrożeń duchowych.

Cel i droga

Powołanie do świętości ma podwójny charakter. Jest powołaniem powszechnym, gdyż obejmuje każdego bez wyjątku. Nosi w sobie jednak charakter osobisty. Nikt nie może zrealizować tego powołania za kogoś, w czyimś imieniu. Realizuje się ono w konkretnym dziś konkretnego człowieka i jest związane z wolną decyzją wkroczenia na drogę świętości. Powszechność wezwania do świętości nie oznacza zaprogramowania przez Boga, ponieważ On respektuje naszą wolność. Wypełnienie powołania, które zostało dane każdemu, zależy od wolnego wyboru człowieka.

Świętość otwiera przed człowiekiem nowe horyzonty. Staje się celem, do którego zmierzamy, ale równocześnie jest czymś, co przenika naszą codzienność.

– Powołanie do świętości nie ogranicza się do tego, aby wskazać cel życia człowieka, ale także wskazuje drogę do tego celu – powiedział ks. prof. Ernst Burkhart z Papieskiego Uniwersytetu Świętego Krzyża w Rzymie.

Święty drugiej klasy?

Papież Franciszek przypomina w swojej adhortacji, że świętość nie jest zarezerwowana dla ludzi uprzywilejowanych. – Nie istnieje świętość drugiej klasy – mówili zgodnie wszyscy prelegenci. Jezus nikogo nie wykluczał, gdy mówił, byśmy byli doskonali jak Ojciec w niebie. Owszem, świętość, do której wzywa Bóg, jest celem znajdującym się wysoko, ale jest celem osiągalnym.

Powołanie do świętości jest jednak realizowane na różnych drogach. Są to drogi specyficzne, indywidualne dla każdego. Możemy wyróżnić tyle powołań, ile jest osób na świecie. – Powołanie jest jak wielobarwny obraz i konkretyzuje się ono z biegiem życia – dodał ks. prof. Burkhart. Jednak, by mogło się ono rozwijać, konieczne jest stworzenie odpowiednich warunków, a to zależy już tylko od człowieka.

Ks. prof. José Ramón Villar z Uniwersytetu Nawarry w Pampelunie powiedział, że „nikt nie rodzi się w Kościele jako prezbiter lub zakonnik, ale jako świecki”, dlatego nie wolno zapominać, że Bóg powołuje ludzi w ich środowiskach, by tam realizowali swoje powołanie. Uświęcanie świata według planu Bożego jest misją całego Kościoła, w którym każdy ma swoje miejsce i zadanie.

Współpraca z łaską

– Jako powołani do świętości mamy przede wszystkim być nieustannie zwróceni ku Ojcu – podkreślił ks. prof. Guillaume Derville z Centrum Formacji Kapłańskiej przy Papieskim Uniwersytecie Świętego Krzyża w Rzymie. Tak czynił Jezus. Spotykał się z Ojcem na modlitwie, zanim dokonał jakiegoś cudu. To pokazuje, że cud jest wspólnym działaniem Boga i człowieka. Jeszcze bardziej widoczne jest to w przypadku ewangelicznego cudu rozmnożenia chleba, podczas którego Jezus potrzebuje zaangażowania uczniów, by nakarmić zgłodniały tłum.

Trzeba jednak pamiętać, że pierwsza jest zawsze łaska. Wszelki wysiłek ze strony człowieka, gdyby nie był przyobleczony łaską, na nic się nie przyda w drodze do świętości. To dzięki łasce jesteśmy w stanie pokonywać wszystkie przeszkody – zarówno zewnętrzne, jak i wewnętrzne – na tej drodze. – Łaska Boga panuje nie nad nami czy nad naszą wolą, ale nad grzechem – podsumował ks. prof. Derville. Dzięki niej możemy zwyciężać.

W odniesieniu do słów papieża Franciszka ks. prof. Villar podkreślił, że „świętość potrzebuje modlitwy, w przeciwnym wypadku sam ludzki wysiłek nie pozwoli na osiągnięcie doskonałości, o jaką chodzi Bogu”.

Słodkie jarzmo

Papież Franciszek, nawiązując do nauczania św. Tomasza z Akwinu, mówi, że powołanie do świętości może być uciążliwe dla człowieka, dlatego trzeba zrobić wszystko, by to jarzmo stało się słodkie, a brzemię lekkie. Jako receptę podaje konieczność uwolnienia świętości ze stereotypu, jako nieosiągalnej, zarezerwowanej dla niewielu. Ponadto nie można mówić o świętości w oderwaniu od miłości. Tym, co czyni świętość możliwym, jest miłość. – Świętość nie jest trudna, ale jest najłatwiejsza z łatwych dla tych, którzy kochają – podkreślił ks. prof. Mirosław Mróz z Wydziału Teologicznego UMK w Toruniu.

Wrogowie świętości

Świętość we współczesnym świecie należy rozpatrywać także w kontekście zagrożeń i wyzwań. Papież Franciszek mówi wprost o nieprzyjaciołach świętości. Są wśród nich: mentalność konsumpcyjna, małoduszność, brak odwagi i ukryta pokusa ucieczki w bezpieczne miejsce oraz przyzwyczajenie do stabilizacji.

Ks. prof. Jan Perszon z UMK w Toruniu zaznaczył, że wymieniane przez Papieża walka, czujność i rozeznanie są zadaniami, które stoją przed chrześcijanami dążącymi do świętości. Jak współczesny człowiek ma się bronić przed nieprzyjacielem świętości? Konieczne jest umiłowanie prawdy, która – jak powiedział sam Chrystus – wyzwoli każdego, kto ją pozna.

W realizowaniu powołania do świętości nie może zabraknąć także teologii żywej, czyli opartej na osobistej, bliskiej relacji z Jezusem. – Kościół nie potrzebuje biurokratów i urzędników, ale misjonarzy pochłoniętych troską o zbawienie człowieka – podkreślił ks. prof. Perszon. Potrzeba także teologii czułości i czujności.

– Czujność bez czułości zmienia się w czyhanie, gdzie muszę drugiego pokonać, a czułość bez czujności zmienia się w tkliwą naiwność – stwierdził ks. prof. Stefan Radziszewski z Wyższej Szkoły Humanistycznej w Radomiu.

Zwieńczeniem konferencji była ożywiona dyskusja moderowana przez ks. dr. Adama Machowskiego z Kolegium Jagiellońskiego w Toruniu, który podkreślił, że „bez ewangelicznej prostoty nie da się osiągnąć świętości”. Problemem współczesnego człowieka jest fakt, że nie słyszy głosu Boga, a zatem nie rozpoznaje swojego powołania. – By usłyszeć głos powszechnego powołania do świętości, trzeba wyczyścić sobie uszy, czyli przyznać się do słabości i grzechu – stwierdził ks. prof. Mróz.