Ząbkowice Śląskie to miasto malowniczo położone u stóp Sudetów. 100 lat temu, krótko po zakończeniu I wojny światowej, przybyli tu pallotyni z prowincji niemieckiej. 28 marca 1919 r. ówczesny biskup wrocławski kard. Adolf Bertram wydał zgodę na ich osiedlenie się w mieście.

Pierwsi pallotyni zamieszkali na terenie szpitala prowadzonego przez siostry boromeuszki. Kilka lat później zakupili dom, w którym urządzono kaplicę, sale lekcyjne oraz pokoje dla uczniów. W 1924 r. cały budynek został przeznaczony na konwikt dla młodzieży męskiej. Było to możliwe, ponieważ rok wcześniej na terenie dawnego Przedmieścia Srebrnogórskiego rozpoczęto budowę domu misyjnego i kaplicy pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa, która została poświęcona 28 czerwca 1924 r.

Kolejna ważna inwestycja – kupno niewielkiego pałacyku w Kietrzu – umożliwiła zorganizowanie gimnazjum św. Wincentego Pallottiego, a tym samym realizację jednego z charyzmatów pallotyńskiej wspólnoty. W 1940 r. dom misyjny został przejęty przez hitlerowskie władze, które w następnym roku zabrały wspólnocie budynek konwiktu i nakazały zamknięcie szkoły.

Jeden z tutejszych pallotynów – ks. Richard Henkes za krytykowanie rządu Hitlera został uwięziony w KL Dachau, gdzie zmarł na tyfus. W grudniu ubiegłego roku zakończył się jego proces beatyfikacyjny.

Po II wojnie światowej i zmianie granic do Ząbkowic Śląskich zaczęła napływać ludność polska. Polscy pallotyni przejęli placówkę 17 lipca 1945 r. i podjęli aktywną pracę duszpasterską. Jak wynika z zapisów w kronice parafialnej, w 1947 r. udzielono tutaj 33 chrztów, 17 par przyjęło sakrament małżeństwa, rozdano 15 tys. komunikantów. 1 września 1949 r. natomiast w Ząbkowicach Śląskich erygowano nowicjat, który był miejscem formacji tak znanych pallotynów, jak bp Alojzy Orszulik, abp Henryk Hoser i abp Tadeusz Wojda.

– 100-letnia obecność pallotynów w Ząbkowicach Śląskich ukazuje, jak różne aktywności i przed wojną, i po wojnie podejmowali tutaj nasi współbracia – mówi ks. dr Marek Chmielniak SAC, rektor wspólnoty w Ząbkowicach Śląskich. – Ta dyspozycyjność wobec potrzeb, umiejętność odczytywania znaków czasu, jest szczególnym rysem pallotyńskiego charyzmatu. Nasz założyciel, św. Wincenty Pallotti, zachęcał, abyśmy zawsze rozeznawali, do czego nas Pan Bóg wzywa, abyśmy patrzyli na rzeczywistość wokół i starali się odpowiadać na potrzeby. Stąd tak różne działania i różne dzieła, które pallotyni podejmowali i nadal podejmują. Parafia jest szczególnym wymiarem naszej posługi w Ząbkowicach Śląskich, ale istotnym rysem naszej obecności w tym miejscu jest też działalność formacyjna. Nowicjat to posługa dla tych, którzy dążą do kapłaństwa albo też chcą pozostać w naszej wspólnocie jako bracia – podkreśla ks. Chmielniak.

Stopniowo parafia stała się oddziałującym na całą okolicę miejscem kultu maryjnego. Powstała tu grota na wzór tej w Lourdes. W październiku 1963 r. parafię nawiedziła figurka Matki Bożej Fatimskiej, a kilka miesięcy później, w dniach 30-31 marca 1964 r., kopia Cudownego Obrazu Matki Bożej Częstochowskiej. Wizerunek umieszczono wtedy w prezbiterium, które zostało udekorowane dwoma białymi orłami trzymającymi koronę. 14 maja 1989 r. w kościele powitano figurę Matki Bożej Fatimskiej – dar pallotyńskiej wspólnoty z sanktuarium Matki Bożej Fatimskiej w Zakopanem. W parafialnych kronikach odnotowano liczne pielgrzymki do sanktuariów maryjnych w kraju, m.in. do Lichenia i Częstochowy, a także za granicą, np. do Lourdes i Fatimy. Tradycją stała się zainicjowana w 1987 r. piesza pielgrzymka do sanktuarium Matki Bożej Bardzkiej – Strażniczki Wiary.

W parafii działają grupy modlitewne i wspólnoty świeckich. Te widoczne na zewnątrz to Liturgiczna Służba Ołtarza, schola „Serduszka”, chór parafialny „Gloria”. Owocną pracę ewangelizacyjną prowadzą również Domowy Kościół, Stowarzyszenie „Osiedlowy uśmiech”, grupa AA. Jest także Żywy Różaniec. W 1986 r. zawiązała się wielopokoleniowa grupa teatralna, która miała w swoim dorobku m.in. Misterium Męki Pańskiej, „Gościa oczekiwanego” oraz inscenizację „Maryja w dziejach narodu wybranego”. 9 lutego 1991 r. rozpoczęło działalność pierwsze katolickie radio w Polsce – „Wspólnota Serc”, które nadawało program przez 2,5 roku.

W kalendarium 100-letniej posługi trzeba też wymienić dom rekolekcyjny, który zorganizowano w 2000 r., po generalnym remoncie skrzydła budynku. To centrum formacji duchowej dla grup i osób indywidualnych, które przyjeżdżają z całej Polski i z zagranicy. – W ostatnich latach szczególnym naszym zaangażowaniem i owocem wcześniejszej posługi pallotyńskiej jest dom rekolekcyjny – podkreśla ks. Chmielniak. – W ten sposób wychodzimy naprzeciw tym, którzy szukają czegoś więcej niż tylko duszpasterstwo parafialne i pragną wejść na drogę rekolekcji, np. lectio divina. Różne aktywności prowadzą nas do odczytywania tego, co aktualnie jest potrzebne. Historia uczy, że w każdej chwili mamy być uważni i czujni, by dać właściwą odpowiedź na czas, który przeżywamy – podsumowuje ks. Marek.

Jubileuszowy rok ząbkowickiej wspólnoty zainaugurowano 22 stycznia 2019 r., we wspomnienie św. Wincentego Pallottiego. Na 24 kwietnia zaplanowano otwarcie wystawy pt. „100 lat Pallotynów w Ząbkowicach Śląskich” autorstwa Kamila Pawłowskiego i ks.  Mariusza Marszałka SAC oraz poświęcony założycielowi program literacko-muzyczny pt. „Jedno życie to za mało”. 1 czerwca odbędzie się sympozjum naukowe na temat pallotyńskiej duchowości, natomiast 2 czerwca – adresowany do mieszkańców miasta koncert oraz festyn pt. „Ewangelizacja na Rynku”. Duchowym zakończeniem jubileuszu będzie, poprzedzona czuwaniem modlitewnym, uroczysta Msza św. z udziałem gości z Polski i z zagranicy – 20 października 2019 r.