Kościół jest przykładem właściwego dbania o zabytek i realizowania – konsekwentnego i programowego – od blisko 20 lat, stałych prac renowacyjnych i remontowych, który to fakt dostrzega m.in. Anna Żak-Stobiecka, wojewódzki konserwator zabytków.

Konkurs Zabytek Zadbany trwa od 1975 roku, zostało w nim już wyróżnionych kilkanaście obiektów w regionie.

Celem konkursu jest promocja właściwej opieki nad zabytkami – prowadzonych wzorowo prac badawczych, konserwatorskich, rewaloryzacyjnych i adaptacyjnych, a także systematycznych działań na rzecz właściwego utrzymania zabytków. Nadzór nad konkursem w imieniu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego sprawuje Generalny Konserwator Zabytków.

Konkurs ma charakter otwarty i nieodpłatny, adresowany jest do właścicieli, posiadaczy i zarządców obiektów zabytkowych wpisanych do rejestru zabytków nieruchomych. Zgłoszeń obiektów mogą dokonywać ich właściciele, posiadacze i zarządcy, a także wojewódzcy konserwatorzy zabytków lub konserwatorzy samorządowi oraz kierownicy delegatur Wojewódzkich Urzędów Ochrony Zabytków. Procedury konkursowe prowadzi Narodowy Instytut Dziedzictwa.

– Prace przy kościele prowadzone są regularnie przez dwie dekady i pod względem estetycznym, historycznym zrobiliśmy już niemal wszystko – tak w imieniu swoim i parafian ocenia zakres prac ks. Jerzy Siemiński, proboszcz parafii.

A jest o co dbać i remontować, bo niewielka świątynia w Mieronicach jest niezwykła, ze swą średniowieczną strukturą i duchowym klimatem. Początki kościoła, którym najpierw było obecne prezbiterium, to zapewne XIII wiek. Długosz dowodzi, że drewniany kościół z murowanym prezbiterium stał w Mieronicach „od niepamiętnych czasów”. W 1326 r. Wilhelm z Mieronic, pleban, płacił świętopietrze. W 1439 r. Mikołaj Miroński (Mieroński) i Piotr Rosznicki, dziedzice Mieronic, rozbudowali ów położony na niewielkim pagórku kościół. Ok. 1570 r. był on używany jako zbór kalwiński, do dziś pozostały ślady rekonsekracji.

Najstarszą częścią kościoła jest wczesnogotyckie prezbiterum z drugiej połowy XIII wieku, z cegły. Nawa została wybudowana w 1439 r., w miejsce drewnianej. Długosz w „Liber beneficiorum” podaje, że w „1439 parafię tamtejszą odnowiono i kościół nowy, murowany poświęcono”.

Gotyckie prezbiterium posiada wewnątrz bardzo ciekawą średniowieczną polichromię (ok. 1360); z jej wspaniale odsłoniętych rysunków można wyróżnić m.in. kilku apostołów, Pojmanie Chrystusa, Panny roztropne i nieroztropne, sceny o charakterze apokryficznym, z życia św. Małgorzaty, Ukrzyżowanie, Narodzenie, Pokłon pasterzy... Najstarsze ślady polichromii w prezbiterium, jak i nowsze renesansowe w nawie głównej odkryto podczas prac konserwatorskich przed II wojną światową.

W XVI w. została wybudowana zakrystia. Bardzo ładne są pochodzące z tamtego okresu kamienne portale. Z XVII-wiecznych elementów wnętrza trzeba wymienić późnorenesansową chrzcielnicę (1629), płaskorzeźbę Ukrzyżowania (będącą pozostałością marmurowego epitafium), fragmenty dekoracji w nowej ambonie, ornaty, baldachim.

Cenny jest także wątek wendyjski, widoczny w elewacji kościoła – to element ceglanego muru w górnej partii ściany, typowy dla budowli romańskich (na przemian dwie cegły ułożone podłużnie i jedna poprzecznie). Pod okapem dachu zachowały się pięknie fryzy. Od południa przepruto powiększone okna, oryginalne trójlistne ościeża okienne zachowały się w ścianie północnej. Od zewnątrz zasłania je dobudowana tam zakrystia.

Na polichromii została odkryta postać św. Jakuba z laską pielgrzymią w ręce, wyobrażona na łuku do kaplicy Matki Bożej. To typowe przedstawienie apostoła. Naprzeciw – głowa św. Tomasza. Św. Jakub – patron kościoła został także w formie fresku wyobrażony nad tęczą.

Cennym zabytkiem w Mieronicach jest także obraz Matki Bożej, czczonej tutaj jako Pocieszycielka Łask Wszelkich. Powstał pod koniec XVI w. lub na początku XVII. Jest pomniejszoną kopią obrazu z kościoła Najświętszej Maryi Panny Śnieżnej w Rzymie. Słynący łaskami obraz mieronicki był koronowany przez bp. Franciszka Sonika 23 maja 1937 r.

Dzięki systematycznie prowadzonym zabiegom konserwatorskim i – co podkreśla ks. Jerzy Siemiński – trosce parafian, kościół, kaplica, parafialne kapliczki są zadbane i wyremontowane.

W 2018 r., jak informuje ks. Siemiński, odnowiono portal od strony babińca, w 2017 r. – trwały prace w nawie głównej, z malowidłami, wymieniono także ogrzewanie. Wcześniej, w 2015 r. wykonano szereg poważnych inwestycji: renowację fresków w prezbiterium, elewację zewnętrzną całego kościoła, odwodnienie kościoła, remont XVIII-wiecznej dzwonnicy (gont i obicie). W 2016 r. remontowany był chór i krzyż z prezbiterium. Większość tych realizacji przeprowadzano dzięki pozyskiwaniu środków, m.in. wsparciu konserwatora zabytków, środków zewnętrznych, Stowarzyszenia na rzecz Ochrony i Promocji Sztuki Sakralnej „Ars Sacra”. Bardzo ofiarnie parafia zaangażowała się w gruntowny remont kaplicy w Krężołach pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa, z 1917 r. Pięknie odrestaurowany jest ołtarz Matki Bożej Mieronickiej (była to jedna z pierwszych prac wykonanych w kościele), okazale prezentuje się malowniczy teren wokół kościoła i odnowione ogrodzenie – słowem: zabytek istotnie zadbany.

– Prawdopodobnie jesienią zakończą się prace przy zabytkowym krzyżu z 1821 r. na przykościelnym placu – mówi Proboszcz.

Parafia poprzez nabożeństwa Gorzkich Żali i Drogi Krzyżowej oraz rekolekcje (odbyły się 24-26 marca, prowadził je cysters o. Jakub Zawadzki z Jędrzejowa) powoli przygotowuje się do Świąt Wielkanocnych.

Z Wielkim Tygodniem wiąże się legenda, którą pamiętają jeszcze najstarsi parafianie. Pękło serce dzwonu, w które wtopiono serce córki ludwisarza, aby uzyskać wyjątkowy dźwięk. Urwany dzwon spowodował wtryśnięcie źródełka, z którego woda miała mieć szczególnie korzystne właściwości w Wielkim Tygodniu właśnie. Źródełko jest nadal, a legenda jak to legenda, między bajki…

Parafia jest mała, zaledwie 1180 osób, należy do wspólnot wymierających, choć nie jest to proces narastający drastycznie. Tym piękniej, że tak mała wspólnota wykazuje ogromne zaangażowanie w ochronę dziedzictwa sakralnego. Warto, nie szukając daleko, odwiedzić piękny kościółek św. Jakuba, z bogactwem średniowiecznych fresków i średniowiecznym zamkiem w starych drzwiach, świadkiem uchylania ich przez wiele poprzednich pokoleń.

Mieronice – miejsce godne polecenia – dla indywidulanej pielgrzymki, dla poznania architektury, której nie powstydziłyby się duże miasta i ośrodki pielgrzymkowe.