Troska o byt materialny wspólnoty Kościoła była naturalną praktyką chrześcijan, czego dowodzą Dzieje Apostolskie, w których czytamy: „Nikt nie cierpiał niedostatku, bo właściciele pól albo domów sprzedawali je i przynosili pieniądze ze sprzedaży, i składali je u stóp Apostołów. Każdemu też rozdzielano według potrzeby” (Dz 4, 34-35). W historii Kościoła owa troska o wspólnotę dokonywała się w różny sposób i zależała od sposobu organizacji społeczeństwa. Przez stulecia (od średniowiecza aż po XIX wiek) stosowano dziesięcinę, czyli oddawanie na potrzeby Kościoła dziesiątej części dochodu; w niektórych krajach stosuje się tzw. podatek kościelny, który płaci każdy, kto deklaruje się jako wierzący; w Polsce byt parafii uzależniony jest od ofiar składanych przez wiernych przy różnych okazjach.
Sprawę tę reguluje piąte przykazanie, aby „Troszczyć się o potrzeby wspólnoty Kościoła”. W Kodeksie Prawa Kanonicznego czytamy: „Wierni mają obowiązek zaradzić potrzebom Kościoła, aby posiadał środki konieczne do sprawowania kultu, prowadzenia dzieł apostolstwa oraz miłości, a także do tego, co jest konieczne do godziwego utrzymania szafarzy” (kan. 222). Troska o dobra doczesne Kościoła i o utrzymanie instytucji kościelnych, a także o ludzi ubogich, jest zatem szczególnym obowiązkiem wszystkich wiernych.
Pomóż w rozwoju naszego portalu
W jednym z orędzi na Wielki Post św. Jan Paweł II w nawiązaniu do słów z Dziejów Apostolskich zachęcał: „«Więcej szczęścia jest w dawaniu, aniżeli w braniu» (20, 35). Nie chodzi tu o zwyczajne pouczenie moralne, ani o nakaz narzucany człowiekowi z zewnątrz. Skłonność do dawania jest niejako wpisana w naturę ludzką: każdy człowiek odczuwa potrzebę kontaktu z innymi i realizuje się w pełni, gdy w wolności serca czyni dar z siebie. Nasze czasy naznaczone są niestety sugestiami mentalności ulegającej wpływom drzemiącej w duszy ludzkiej skłonności do egoizmu. (...) Duch tego świata wypacza wewnętrzną zdolność człowieka do bezinteresownego daru z siebie i kieruje ku zaspokajaniu własnych egoistycznych interesów. Rozpala się w nim pragnienie gromadzenia dóbr. Bez wątpienia jest rzeczą naturalną i sprawiedliwą, aby każdy, wykorzystując własne talenty, dążył do osiągnięcia tego, co jest mu do życia potrzebne. Jednak przesadna żądza posiadania przeszkadza człowiekowi otworzyć się na Stwórcę i na bliźnich. Jakże bardzo są aktualne w każdym czasie słowa św. Pawła do Tymoteusza: «(...) korzeniem wszelkiego zła jest chciwość pieniędzy. Za nimi to uganiając się, niektórzy zbłądzili z dala od wiary i sobie samym zadali wiele cierpień!» (1 Tm 6, 10).”
Troska, o której mowa w piątym przykazaniu kościelnym, należy do zobowiązań moralnych płynących z faktu przyjęcia sakramentu chrztu świętego. Wprowadza on człowieka we wspólnotę Kościoła, zobowiązuje do czynnego udziału w życiu Kościoła powszechnego i partykularnego.