Reklama

Niedziela Lubelska

Moc Słowa

Nakładem Wydawnictwa Archidiecezji Lubelskiej „Gaudium”, we współpracy z Instytutem Nauk Biblijnych KUL, ukazał się III tom serii „Biblii Aramejskiej. Targum Neofiti 1: Księga Kapłańska” w przekładzie ks. prof. Antoniego Troniny

Niedziela lubelska 47/2019, str. 4

[ TEMATY ]

Biblia

Katarzyna Artymiak

Ks. Marek Szymański, dyrektor „Gaudium”, przekazuje egzemplarz Biblii ks. prof. Antoniemu Troninie

Ks. Marek Szymański, dyrektor „Gaudium”, przekazuje egzemplarz Biblii ks. prof. Antoniemu Troninie

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Promocja publikacji stała się okazją do wyrażenia wdzięczności za 50 lat kapłaństwa ks. prof. Antoniego Troniny oraz ks. prof. Antoniego Paciorka, wybitnych profesorów KUL. Najpierw została odprawiona uroczysta Msza św., po niej w Centrum Transferu Wiedzy KUL odbyła się prezentacja, którą poprowadził prof. Sławomir Żurek. Wzięli w niej udział m.in.: ks. Antoni Tronina, rabin Sycha Keller, ks. Mariusz Szmajdziński oraz ks. prof. Mirosław S. Wróbel, dyrektor przedsięwzięcia. W spotkaniu uczestniczył bp Mieczysław Cisło, który podkreślił, iż inicjatywa jest „budowaniem pomostu między chrześcijaństwem a judaizmem”. Wydarzenie uświetnił śpiew chóru „Słoneczny Krąg”, utworzonego przesz niewidome panie z Żułowa. Duszpasterską posługę w domu opieki pełni ks. A. Tronina.

Święte pisma

Reklama

Podczas dyskusji ks. Szmajdziński przedstawił historię i charakterystykę języka aramejskiego, a rabin Keller jego znaczenie w tradycji judajskiej. Ks. Paciorek wskazał na związki targumów z chrześcijaństwem, które „w pewnym sensie są początkiem komentarzy chrześcijańskich”. Ks. Tronina podkreślił znaczenie i świętość Księgi Kapłańskiej, która jest elementarzem w kształceniu religijnym dzieci żydowskich. – To najświętsza księga w całym Pięcioksięgu, bo zawiera tylko słowo Boże – wyjaśniał. Jak mówił o tłumaczu ks. Wróbel, „ks. Tronina jest biblistą, którego charakteryzuje pracowitość i profesjonalne podejście do źródeł biblijnych w różnych językach: hebrajskim, aramejskim, syryjskim; jest człowiekiem czerpiącym mądrość ze Słowa Bożego, który z wielką pasją dzieli się wiedzą z innymi”. W podsumowaniu dyskusji dziekan Wydziału Teologii ks. prof. Sławomir Nowosad wskazał na Jana Pawła II i kard. J. H. Newmana, świętych profesorów, jako przykład tego, „jak Słowo Boże może osiągnąć swoje owoce, uczynić człowieka naprawdę prawdziwym, a przez to naprawdę pięknym”.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Księga Kapłańska

Księga Kapłańska stoi w centrum Tory i stanowi w tradycji żydowskiej rdzeń objawienia biblijnego. Najnowszy tom serii „Biblii Aramejskiej” jest tłumaczeniem przechowywanego w Bibliotece Watykańskiej, a odkrytego w 1949 kodeksu. Nazwa Targum Neofiti, jak wyjaśnia ks. Wróbel, „nawiązuje do miejsca jego pochodzenia, o czym informuje pieczęć na stronie tytułowej: Pia Domus Neophytorum. Była to nazwa kolegium utworzonego w XVI w. przez papieża Grzegorza XIII w Rzymie dla konwertytów pochodzących z judaizmu”. Ciekawostką tego tekstu jest, jak dodaje, iż według badań filologicznych „Targum ten zawiera tekst aramejski w dialekcie galilejskim, bardzo zbliżony do języka, którym posługiwał się Jezus”.

Tom jest opatrzony wstępem kard. Gianfranco Ravasiego, przewodniczącego Papieskiej Rady ds. Kultury, w którym tłumaczy zależność między dwoma aspektami Księgi Kapłańskiej, czyli „tym, co sakralne w kulcie i obrzędach, i tym, co święte w moralności i życiu”. „Wiadomo, że w gąszczu przepisów, które składają się na tę biblijną księgę, kształtuje się tożsamość Żyda wierzącego, Żyda przestrzegającego Prawa. Choć z zewnątrz wygląda to jak praktykowanie rytuału, to jednak kryje się tam dusza ludu” – tłumaczy.

Biblia Aramejska

Nowatorska na skalę światową seria „Biblii Aramejskiej” ma na celu przybliżenie polskiemu czytelnikowi tekstu aramejskiego tzw. targumów, czyli zapisu liturgicznej lektury po aramejsku tekstu hebrajskiego odczytywanego przez lektora w synagodze słuchaczom, którzy nie w pełni go rozumieli. Wiele tradycji zawartych w tym targumie ma starożytne pochodzenie i są datowane na I-II wiek po Chrystusie. W planach jest wydanie targumów do Pięcioksięgu, do Proroków oraz do Pism. Projekt zrodził się w Żułowie podczas rozmów ks. Mirosława Wróbla z ks. Antonim Troniną.

Wszystkie dotychczasowe tomy „Biblii Aramejskiej” ukazały się w dwóch wersjach: naukowej z tekstem oryginalnym i jego tłumaczeniem na język polski wraz z aparatem krytycznym, przypisami i najnowszą bibliografią, oraz popularnonaukowej, która zawiera tłumaczenie tekstu biblijnego na język polski, płytę CD z lekturą wybranych tekstów aramejskich w wykonaniu chrześcijan z Ziemi Świętej oraz polskich tekstów czytanych przez ks. Wróbla.

2019-11-19 12:18

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Zdobienie przedmiotów kultu

Niedziela legnicka 41/2012, str. 6

[ TEMATY ]

Biblia

Pismo Święte

ISRAEL ANTIQUITIES AUTHORITY

Mały złoty dzwoneczek

Mały złoty dzwoneczek
W opisie budowy Arki Przymierza i Świątyni (Przybytek, sanktuarium, Święte Świętych) w Księdze Wyjścia 25 i n. czytamy o bogatym wykorzystywaniu złota do ozdabiania drewna i metali oraz do wytwarzania lamp, naczyń, łyżek, dzbanów, mis, nożyc, klamer, kurtyny, haków. Natomiast w 1 Krl 6 i n., 1 Krn 28 i n., 2 Krn 1 i n. istnieją zapisy wskazujące na jeszcze szersze wykorzystanie złota w upiększaniu budynku świątyni. W świątyni Salomona, zarówno Miejsce Święte jak i Miejsce Najświętsze były wyłożone szczerym złotem. Podobnie stół chlebów pokładnych, menorah (siedmioramienny lampion olejowy), ołtarz kadzenia, Arka Świadectwa (aaron ha eduth), Arka Przymierza (aaron ha berit). Złota użyto również do sporządzenia szat arcykapłana: tj. diademu, efodu i pektorału, owoców granatu i dzwoneczków szat. Dźwięk dzwoneczków sygnalizował ruch składającego ofiarę (Wj 28). Złotej nici użyto też do przyozdobienia i uzyskania odpowiedniego ciężaru szat. Jak się dzisiaj wylicza na podstawie Biblii, Dawid do wybudowania Świątyni Salomona nagromadził bogactw na sumę ok. 50 mld dolarów. 25 lipca 2011 r. bardzo ciekawe znalezisko z Jerozolimy przedstawili archeolodzy z Izraelskiego Zarządu Starożytności (IAA). Mały złoty dzwoneczek został znaleziony podczas wykopalisk w kanale ściekowym w starej części miasta. Pochodzi on z okresu Drugiej Świątyni, czyli sprzed około 2000 lat. Wykonany ze złota dzwonek ma średnicę około 1 centymetra. Przetrwał w stanie nienaruszonym wraz z zawieszą, która niewątpliwie służyła do przeszycia nici i przymocowania do szaty. Znalezisko jest unikatowe. Jeszcze nigdy nie udało się archeologom znaleźć takiego przedmiotu pochodzącego z tego okresu. Najbardziej jednak interesujące jest to - jak sugerują odkrywcy Eli Shukron i Ronny Reich - że ów dzwonek może mieć coś wspólnego z izraelskim arcykapłanem usługującym w świątyni w Jerozolimie. Być może był to element jego szaty. Jeżeli tak, byłaby to naprawdę wielka sensacja, ponieważ do dziś nie zachowało się nic z wyposażenia tej świątyni i jej kapłanów. Ów przedmiot znaleziono w dawnym kanale w pobliżu Muru Zachodniego (tzw. Ściany Płaczu), więc w bezpośrednim sąsiedztwie świątyni. Archeolodzy sądzą, że dzwonek zapewne odpadł od szat i potoczył się do kanału, gdy tak ozdobiony człowiek przechodził w pobliżu. Odkrywcy z IAA wyjaśnili, że takie ozdoby szat miały prawo nosić tylko ważne osobistości. Archeolog Eli Szukron zapytany wprost na konferencji, czy jest to opisany w Biblii dzwonek z szaty arcykapłana, odpowiedział ostrożnie: „Jestem archeologiem i jako profesjonalista muszę być ostrożny, lecz jeśli mówimy o VIP-ach, do tego w Jerozolimie, można się domyślić o kogo nam chodzi”. Przepisy religijne dane Izraelitom poprzez Mojżesza wyraźnie mówiły o takich dzwoneczkach przyszywanych jedynie do stroju arcykapłana izraelskiego. (Nie chodzi - jak podawały błędnie różne źródła - o kapłanów, których było wielu, ale o jednego, naczelnego arcykapłana.) Pozostali Żydzi w tamtym czasie mieli obowiązek nosić u skraju swych szat frędzle. Wzmiankę o dzwoneczkach znaleźć można w Wj (28, 33-35 oraz 39, 35-36), gdzie w opisie niebieskiego płaszcza arcykapłana siedem razy użyto hebrajskiego słowa pa amňn. Na brzegu płaszcza przymocowano złote dzwonki na przemian z jabłkami granatu, wykonanymi z niebieskiego włókna oraz purpurowej i szkarłatnej wełny. Dźwięk dzwonka z daleka oznajmiał obecność arcykapłana i wyróżniał go spośród innych. Chodziło przede wszystkim o to, by arcykapłan przypadkowo nie skalał się ceremonialnie i mógł wykonywać swoje obowiązki w świątyni. Ponieważ starożytne źródła nie mówiły nic, by ktokolwiek inny używał złotych dzwoneczków (nie mówiąc już o tym, że to drogie i niepraktyczne), więc wnioski izraelskich archeologów są dość prawdopodobne. Oczywiście nie można tego stwierdzić z całkowitą pewnością. Co ciekawe, dzwoneczek wciąż działa i wydaje dźwięk, co Eli Szukron zademonstrował na konferencji. Złote sprzęty ze świątyni Salomona ukradł do Babilonii król Nabuchondozor w 586 przed Chrystusem (2 Krl 25, 15; Dn 5, 2 i n.). Jego wnuk król Baltazar zbezcześcił je, pijąc z nich z nałożnicami i wzywając bogów Babilonu. W 538 przed Chrystusem król perski Cyrus zwrócił je Żydom. Tworzenie idoli (bożków) ze złota (Wj 20, 23: Nie będziecie sporządzać obok Mnie bożków ze srebra ani bożków ze złota nie będziecie sobie czynić.; Wj 32, 4: A wziąwszy je z ich rąk nakazał je przetopić i uczynić z tego posąg cielca ulany z metalu. I powiedzieli: »Izraelu, oto bóg twój, który cię wyprowadził z ziemi egipskiej; Pwt 7, 25: Posągi ich bogów spalisz, nie będziesz posiadał srebra ani złota, jakie jest na nich, i nie weźmiesz go dla siebie, aby cię to nie uwikłało, gdy Pan, Bóg twój, się tym brzydzi; Ps 106, 19-23: U stóp Horebu zrobili cielca i oddawali pokłon ulanemu posągowi. Zamienili swą Chwałę na wizerunek cielca jedzącego siano. Zapomnieli o Bogu, który ich ocalił, który wielkich rzeczy dokonał w Egipcie, dziwów - w krainie Chama, zdumiewających - nad Morzem Czerwonym. Postanowił ich zatem wytracić, gdyby nie Mojżesz, Jego wybraniec: on wstawił się do Niego, aby gniew Jego odwrócić, by ich nie wyniszczył; Ap 9, 20: A pozostali ludzie, nie zabici przez te plagi, nie odwrócili się od dzieł swoich rąk, tak by nie wielbić demonów ani bożków złotych, srebrnych, spiżowych, kamiennych, drewnianych, które nie mogą ni widzieć, ni słyszeć, ni chodzić). Złoto było też stosowane do eksponowania rozrzutnego i wystawnego biesiadowania (imprezowania). Oprócz wspaniałych zdolności Salomona i całej jego mądrości istniały też w jego otoczeniu pewne luksusy: np. złote naczynia do picia (1 Krl 10, 21: Wszystkie też naczynia, z których pił król Salomon, były złote. Również szczerozłote były wszelkie naczynia „Domu Lasu Libanu”. Nie było srebra: nie ceniono go w czasach Salomona), tron z kości słoniowej pokryty złotem (1 Krl 10, 18: Następnie król sporządził wielki tron z kości słoniowej, który wyłożył szczerym złotem) i złote ozdoby rydwanu (1 Krn 28, 18: na ołtarz kadzenia ze złota oczyszczonego, według wagi, i wzór wozu z cherubami złotymi, rozciągającymi skrzydła i pokrywającymi Arkę Przymierza Pańskiego).
CZYTAJ DALEJ

Rozpoczął się XII Zjazd Gnieźnieński

2025-09-11 18:13

[ TEMATY ]

XII Zjazd Gnieźnieński

Archidiecezja Gnieźnieńska

XII Zjazd Gnieźnieński

XII Zjazd Gnieźnieński

Pokój nie jest jedynie brakiem wojny, ale nade wszystko wartością i obowiązkiem powszechnym, zakorzenionym w samym Bogu. Jestem głęboko przekonany, że Zjazd Gnieźnieński, w czasie którego chcemy szukać dróg do pokoju, pozwoli nam z tak oczyszczonym sercem z nadzieją budować przyszłość Europy - powiedział Prymas Polski abp Wojciech Polak podczas ceremonii otwarcia XII Zjazdu Gnieźnieńskiego, który od czwartku do niedzieli potrwa w Gnieźnie pod hasłem "Odwaga pokoju. Chrześcijanie razem dla przyszłości Europy".

Ceremonię otwarcia XII Zjazdu Gnieźnieńskiego poprowadziła Paulina Guzik, dziennikarka, szefowa działu zagranicznego amerykańskiej Agencji OSV News, która przypomniała, że 1000 lat temu w Gnieźnie przywódcy Polski i Niemiec mieli odwagę spotkać się, aby ustalić pokojowy porządek Europy. - Dziś tak wiele miejsc na świecie - w tym tak drogie naszemu sercu Ukraina czy Ziemia Święta - znajdują się w ogniu wojny. Dlatego 1000 lat po pierwszym Zjeździe Gnieźnieńskim dziś spotykamy się, by mieć odwagę pokoju w Europie i w świecie - powiedziała, nawiązując do hasła gnieźnieńskiego spotkania.
CZYTAJ DALEJ

Rosyjski statek ze sprzętem do inwigilacji zatrzymany w Niemczech

2025-09-12 13:30

[ TEMATY ]

Niemcy

rosyjski statek

sprzęt do inwigilacji

szpiegowanie

Adobe Stock

Rosyjski domniemany statek szpiegowski, zatrzymany w Niemczech

Rosyjski domniemany statek szpiegowski, zatrzymany w Niemczech

Niemiecka policja przeszukała w Kilonii statek Scanlark, podejrzewany o szpiegostwo na rzecz Rosji. Jednostka wcześniej cumowała w holenderskim Rotterdamie, Dordrechcie i Moerdijk. Śledczy znaleźli sprzęt do inwigilacji i podejrzewają operacje dronowe przeciwko bazom wojskowym.

Policja w Niemczech przeprowadziła spektakularną akcję na pokładzie statku towarowego Scanlark, podejrzewanego o działalność szpiegowską na rzecz Rosji – poinformowały w piątek niemieckie media. 74-metrowa jednostka została zatrzymana w śluzie portowej w Kilonii, gdzie na pokład weszło około 40 funkcjonariuszy specjalnej jednostki.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję