Szczególna więź Niedzieli z kard. Wyszyńskim rozpoczęła się już na progu jego prymasostwa. Otóż w nr. 4. z datą 22 stycznia 1949 r. ukazał się na łamach tygodnika artykuł Na progu nowego prymasostwa. Autor tekstu – K. Szwarcenberg Czerny podkreślił m.in., że nowy prymas Stefan Wyszyński wstępuje na tron prymasowski „otoczony wielkimi nadziejami, wielką miłością i głęboką czcią wszystkich, którzy się z nim zetknęli, jako godny następca szeregu Arcybiskupów Gnieźnieńskich, Prymasów Polski i Legatów urodzonych Papieskich – znakomitych i świetnych Mężów Kościoła i Narodu”.
Czas zmagań
Więź prymasa Wyszyńskiego z Niedzielą wzmocniła się jeszcze bardziej, kiedy tygodnik musiał się zmagać z trudną sytuacją w PRL. Władze komunistyczne utrudniały wydawanie pism katolickich, zaczęły ograniczać prenumeratę i nakład papieru. Od 8 sierpnia 1952 r. decyzją „Ruchu” możliwa była wyłącznie prenumerata indywidualna, a 15 marca 1953 r. ukazał się ostatni numer pisma.
Pomóż w rozwoju naszego portalu
Reklama
Do grona bliskich współpracowników prymasa należał ks. Antoni Marchewka, redaktor naczelny Niedzieli w latach 1945-53. Jego osobę kard. Wyszyński wspomina na kartach swoich Pro Memoria. 11 grudnia 1951 r. odbyła się z woli prymasa Wyszyńskiego konferencja redaktorów tygodników katolickich w Warszawie. Dotyczyła ona zmagań prasy katolickiej z cenzurą. Wziął w niej udział ks. Marchewka. Spotkań z prymasem Wyszyńskim, także tych osobistych, było więcej. Odnotował je również w Pro Memoria kard. Wyszyński. 28 marca 1952 r. podczas spotkania z prymasem Polski ks. Marchewka zrelacjonował zalecenie min. Antoniego Bidy, by redakcja wypowiedziała się na swoich łamach o Katyniu jako zbrodni hitlerowskiej i równocześnie potępiła wszelkie zbrodnie hitlerowskie. 5 maja 1952 r. redaktor Niedzieli pokazał prymasowi Wyszyńskiemu pokreślony niemal w całości przez cenzurę PRL numer tygodnika.
Miejscem spotkań ks. Marchewki z kard. Wyszyńskim była również Jasna Góra. Jedno z takich spotkań odbyło się 16 sierpnia 1952 r. Uczestniczył w nim brat redaktora naczelnego Niedzieli ks. Stanisław Marchewka. Warto dodać, że ks. Antoni Marchewka od 11 stycznia 1955 r. był również konsultorem w sprawach małżeńskich Trybunału Prymasowskiego. Kardynał Wyszyński bardzo cenił ks. Marchewkę, czego dowodem jest obecność prymasa na uroczystości z okazji 50. rocznicy święceń kapłańskich księdza redaktora na Jasnej Górze w 1968 r.
Prymas walczył o Niedzielę
W okresie PRL władze komunistyczne utrudniały wydawanie Niedzieli, aż do jej zamknięcia. Przez długie lata, począwszy od 1953 r., nie odpowiadały pozytywnie na pisma częstochowskiej Kurii Diecezjalnej, bp. Zdzisława Golińskiego, ks. Marchewki, interwencje kard. Stefana Wyszyńskiego. Niedziela nie mogła się ukazywać aż do 1981 r.
Reklama
O przywrócenie tygodnika bardzo mocno zabiegał Prymas Tysiąclecia. 8 maja 1953 r. episkopat Polski pod jego przewodnictwem przygotował Memoriał do rządu PRL Non possumus, w którym zdecydowanie zaprotestował wobec niszczenia przez władze PRL prasy i wydawnictw katolickich. Po Październiku '56 r. w sprawie przywrócenia Niedzieli interweniował u władz państwowych sam prymas. Odnotować też trzeba fakt, że 14 stycznia 1957 r. odbyła się rozmowa kard. Wyszyńskiego w gmachu Urzędu Rady Ministrów z premierem rządu PRL Józefem Cyrankiewiczem w sprawie złagodzenia cenzury wobec pism katolickich. Prymas poruszył wówczas kwestię wznowienia wydawania Niedzieli. W następnych latach wielokrotnie wracał do sprawy prasy katolickiej, m.in. w rozmowach z Władysławem Gomułką.
List prymasa
Pierwszy numer reaktywowanej Niedzieli ukazał się 7 czerwca 1981 r. Redaktorem naczelnym pisma został ks. Ireneusz Skubiś. Warto zaznaczyć, że dużo wcześniej w liście do bp. Stefana Bareły kard. Wyszyński zaproponował, by ks. Skubiś, ówczesny duszpasterz akademicki, został moderatorem Stowarzyszenia Odrodzenie. Było ono ruchem katolicko-społecznym młodego pokolenia inteligencji katolickiej.
W pierwszym numerze po wznowieniu Niedziela zamieściła Słowo prymasa Wyszyńskiego, w którym życzył „aby Słowo Boże biegło przez całą Polskę i rozświetlało umysły, krzepiło serca i ostrzyło wolę służby Bogu i Ojczyźnie”.
Numer otwierał artykuł Stefana Kisielewskiego poświęcony zmarłemu 28 maja 1981 r. Prymasowi Tysiąclecia. Niezwykle mocno, a w pewien sposób proroczo brzmią jego słowa: „Śmierć Kardynała Stefana Wyszyńskiego (1901-81) naznaczy nasze polskie życie nieodwołalnie i na długo; nie będzie ono już takie jak przedtem. Oznacza bowiem ta śmierć dla narodu przejście w inną, nową, nieznaną jeszcze fazę historyczną”.
Kard. Stefan Wyszyński o „Niedzieli”:
„Ufamy, że bolesne ograniczenia pracy Kościoła w przeszłości minęły. Wydawnictwo «Niedziela» pragnie wrócić do szerzenia i pogłębiania eklezjalnej teologii Maryjnej. Duchowość Maryjną chce uczynić niejako specjalnością tego pisma, które ma podjąć pracę w wybitnie Maryjnej diecezji Częstochowskiej”.
„«Niedziela» już dawniej służyła Kościołowi i Narodowi przez pogłębianie świadomości Kościoła, przez pomoc rodzinom w budowaniu wspólnoty wiary i miłości. Dziś, gdy powstało tyle nowych problemów moralnych, społecznych, kulturalnych, zawodowych, pole pracy Redakcji jest jeszcze rozleglejsze”.