Film Zapora. Studium bohatera to fabularyzowany dokument w reżyserii Jakuba Palacza, ze scenariuszem jego autorstwa oraz dr. hab. Tadeusza Zycha i zdjęciami Rafała Pogody. Twórcy próbowali odpowiedzieć w filmie na pytanie: Co to znaczy być bohaterem i jak rodzi się bohaterstwo?

Postać „Zapory” oraz wątki, które poruszyliśmy, sięgają do jego przeszłości, ukazały, że nie była to postać z kosmosu, tylko człowiek z krwi i kości, wychowany w Tarnobrzegu, gdzie znalazł warunki sprzyjające wyznawaniu najwyższych wartości. Warto zauważyć, że potrafił łączyć przedwojenne socjalistyczne poglądy swego ojca z prawicowymi, wynoszonymi z Kościoła, z którym był mocno związany. Film pokazuje, jaki mógłby być każdy z nas, gdyby urodził się przed rokiem 1939 i wzrastał w wartościach, takich jak Dekutowski. I to jest chyba ten klucz do znalezienia odpowiedzi na pytania: co to znaczy być bohaterem i czy można nim być w naszych czasach? – mówił Jakub Palacz. Odpowiedź na zadane pytania widzowie mogą znaleźć również pod koniec filmu, w wypowiedzi Tadeusza Zycha, jednego z autorów scenariusza i dyrektora muzeum, który zaznacza, że być bohaterem, to nie tylko umierać za Ojczyznę, ale również być wiernym sobie i imponderabiliom.

Siostrzenica „Zapory” Krystyna Frąszczak podkreśliła, co mogło mieć wpływ na ukształtowanie charakteru wujka. – Chcieliśmy w filmie dociec, jak to się stało, że prosty chłopak z Tarnobrzega z taką determinacją walczył o Polskę. Stąd też podążanie tarnobrzeskimi śladami wujka z jego dzieciństwa i wczesnej młodości, gdyż tutaj ukształtował się jego charakter i poglądy, na które ogromny wpływ wywarły przede wszystkim rodzinny dom, Państwowe Gimnazjum im. hetmana Jana Tarnowskiego, harcerstwo oraz Kościół – mówiła Krystyna Frąszczak. Film został wyprodukowany przez Fundację im. Hieronima Dekutowskiego – Zapory, która otrzymała na ten cel grant w konkursie zorganizowanym przez Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych. Aby fundacja mogła startować w konkursie potrzebne były pieniądze, które na wkład własny przyznał prezydent Tarnobrzega. Opowieść o tarnobrzeskim bohaterze wsparły również instytucje i firmy z regionu oraz sponsorzy prywatni. Realizacją filmu dokumentalnego zajęła się grupa filmowa mediAFinger. Współautorem scenariusza, reżyserem, autorem muzyki i jednocześnie odtwórcą głównej roli jest pochodzący z Tarnobrzega Jakub Palacz, który nie ukrywa, iż inspiracją do konwencji nadanej filmowi były programy Bogusława Wołoszańskiego Sensacje XX wieku. – Inspiracją dla powstania formy łączącej dokument z fabułą stały się dla mnie filmy Bogusława Wołoszańskiego i tego nie zamierzam ukrywać. Zresztą można powiedzieć, że wychowałem się na jego produkcjach. Pamiętam świetne wstawki historyczne z udziałem znanych aktorów, a także fantastyczne inscenizacje, ale nie wyobrażam sobie, gdyby sam Wołoszański nie pojawiał się ze swoimi dynamicznymi i frapującymi komentarzami. Wprawdzie autorem scenariusza jestem ja, niemniej bardzo duży wpływ na jego kształt ma dr hab. Tadeusz Zych, historyk, znawca tematu, a prywatnie mój profesor w szkole średniej, który jest nie tylko konsultantem historycznym, ale także pojawi się przed kamerą. Cieszę się, że Urząd do Spraw Kombatantów zaakceptował tę formułę, gdyż najczęściej realizuje się filmy fabularne albo dokumentalne, my zaś połączyliśmy obie te konwencje – mówił Jakub Palacz. Jak dodał reżyser film został nakręcony w najnowszych technologiach. – Film jest produkcją stricte kinową. Naszym celem było zrealizowanie i pokazywanie go jako obrazu edukacyjnego. Chcemy zapraszać na niego młodzież i to za darmo, co chcę mocno podkreślić, gdyż na tym etapie nie zamierzamy zarabiać na nim komercyjnie. W marcu będą kolejne projekcje, także dla szkół w ramach lekcji historii – mówił Jakub Palacz. Zdjęcia do filmu nakręcił Rafał Pogoda, a konsultantem historycznym i przewodnikiem po tarnobrzeskich śladach Dekutowskiego został dr hab. Tadeusz Zych, dyrektor Muzeum Historycznego Miasta Tarnobrzega. Lektorem natomiast Ewa Wójcik-Lis, redaktorka Radia Leliwa. Zdjęcia do filmu realizowane były w Muzeum Spraw Wojskowych mieszczącym się w Twierdzy Kraków. Realizatorzy wybrali wnętrza muzeum, bo doskonale odtwarzały atmosferę ponurych cel i korytarzy ul. Rakowickiej w Warszawie, gdzie był przetrzymywany, męczony oraz zmarł „Zapora”. Sceny nakręcone w Krakowie przedstawiają przesłuchania Dekutowskiego. Wystąpili w nich Bartosz Tryboń (oficer prowadzący przesłuchanie), aktor filmowy, telewizyjny oraz aktorzy ELOE theater of noise, założonego przez J. Palacza. Film o mjr Hieronimie Dekutowskim jest kolejnym przedsięwzięciem fundacji jego imienia, który ma pomóc w przywróceniu dobrej pamięci o tarnobrzeskim bohaterze. – Zgodnie ze statutem zrealizowaliśmy już kilka projektów mających na celu popularyzację wiedzy i kultywowanie pamięci o „Zaporze”. Był mural, tablica w Liceum Ogólnokształcącym im. Mikołaja Kopernika, obelisk upamiętniający miejsce, gdzie stał jego rodzinny dom. Do bardzo ważnych, jeśli nie najważniejszych naszych zadań należała opieka nad ostatnimi Zaporczykami, byłymi podkomendnymi wujka, którzy w sędziwym wieku potrzebowali różnorodnego wsparcia – mówiła Krystyna Frąszczak.

Major Hieronim Dekutowski „Zapora” żył w latach 1918 – 49. Pochodził z Tarnobrzega. W czasie niemieckiej okupacji cichociemny, bronił ludność Zamojszczyzny przed represjami, a jako szef Kedywu AK w Inspektoracie Lublin-Puławy przeprowadził 83 akcje bojowe i dywersyjne. Po wojnie był jednym z najsłynniejszych bohaterów antysowieckiej partyzantki. Najbardziej znany i poszukiwany przez szwadrony NKWD i UB żołnierz Lubelszczyzny. Podczas próby przedostania się na Zachód, wskutek zdrady, aresztowany. Po trwającym ponad rok brutalnym śledztwie, skazany na karę śmierci i 7 marca 1949 r., wraz z sześcioma podkomendnymi stracony w katowni bezpieki na ul. Rakowieckiej w Warszawie. Przez wiele lat miejsce pochówku Hieronima Dekutowskiego i jego żołnierzy było nieznane. Symboliczne mogiły majora znajdowały się w Tarnobrzegu i w Lublinie. Dopiero w 2012 r. podczas ekshumacji prowadzonych przez Instytut Pamięci Narodowej odnaleziono ich szczątki w kwaterze „Ł” Cmentarza Wojskowego na Powązkach w Warszawie, tzw. Łączce. O zidentyfikowaniu zwłok mjr Hieronima Dekutowskiego przez naukowców z Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego powiadomiono na konferencji prasowej 22 sierpnia 2013 r. w Warszawie. Natomiast w 2015 r. mjr Hieronim Dekutowski wraz ze swoimi żołnierzami został pochowany w Panteonie – Mauzoleum Wyklętych Niezłomnych na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie.