Kapliczki i aleja dębowa, drewniany kościół św. Stanisława to tylko niektóre charakterystyczne miejsca związane z Góreckiem Kościelnym, jednym z najliczniej odwiedzanych miejsc na Roztoczu. Zwłaszcza piękny, modrzewiowy kościół od lat przyciąga pielgrzymów, którzy przybywają do miejsca objawienia św. Stanisława, bo przecież to miejsce wybrał sam święty. Ale wróćmy do początków...

U źródeł historii

Pierwsze wzmianki o Górecku Kościelnym pochodzą z 1582 r. Na początku miejscowość nazywała się Huta lub Wola. W roku 1593 miejscowość została włączona w skład ordynacji zamojskiej. W 1648 r. w Górecku miało miejsce objawienie św. Stanisława, który uratował wioskę przed spaleniem przez Kozaków oblegających Zamość. Świadkiem objawień był Jan Socha. Jak podaje archiwista ordynacji zamojskich Mikołaj Stworzyński, św. Stanisław powiedział do Jana Sochy: „W tej wodzie kto się obmyje z dobrą wiarą, od wszelkiej choroby będzie wolny”. Wieść o objawieniach rozeszła się dość szybko i wkrótce Górecko zaczęło zyskiwać sławę. Wywołało to zaniepokojenie prałatów zamojskich, którzy nie dowierzali objawieniom. Mikołaj Stworzyński opisuje, jak wysłali oni do Górecka jednego z kanoników, który po powrocie miał zaprzeczyć prawdziwości cudu. W czasie powrotnej drogi pod kanonikiem padł jednak koń. Ten sam kronikarz przedstawia również cudowną historię związaną z pobytem w Górecku ordynata Marcina Zamoyskiego. Był on wówczas świadkiem tego, jak w pobliżu miejsca objawień uklękło 6 koni.

Objawienia i co dalej?

Dwadzieścia lat po objawieniach Marcin Zamoyski do osady zwanej wówczas Hutą lub Wolą Górecką sprowadził ojców franciszkanów, którzy prowadzili parafię do 1866 r. Po zakonnikach opiekę nad parafią przejęli księża diecezjalni, choć zakonnicy mieszkali tu jeszcze w 1893 r. W miejscu objawienia wybudowano drewnianą kaplicę, drugą kaplicę postawiono nad rzeką Szum, a trzecią w miejscu późniejszego kościoła. W Górecku po objawieniach wybudowano również kościół, jednakże został on zniszczony przez Szwedów na początku XVIII wieku. W 1768 r. wybudowano obecną, drewnianą świątynię, która i dziś zachwyca przybywających tu pielgrzymów i turystów.

Na chwałę Boga

Modrzewiowy kościół św. Stanisława został ufundowany przez Jana Jakuba Zamoyskiego, którego portret znajduje się wewnątrz świątyni. Jednolite rokokowe wyposażenie zostało wykonane w latach 1769-79 przez snycerzy Jana i Jakuba Maucherów. W ołtarzu głównym świątyni znajduje się obraz św. Stanisława, datowany na 1777 r. i obraz Serca Pana Jezusa, nad którym widnieje symbol franciszkański – skrzyżowane dłonie. Oprócz ołtarza, na uwagę odwiedzającego zasługuje drewniana ambona, którą zdobią rzeźby czterech ewangelistów. Uwagę zwraca także rokokowa chrzcielnica. W zachodniej części świątyni znajduje się skarbczyk, a we wschodniej zakrystia, w której umieszczono tablicę z historią kościoła. Na ścianach kościoła można zobaczyć znajdujące się tam tablice upamiętniające żołnierzy września 1939 r. i partyzantów z oddziału Armii Krajowej, którzy w lipcu 1944 r. obronili świątynię przed spaleniem. Obok świątyni stoi murowana dzwonnica. Całość otacza murowane ogrodzenie z bramką i czterema kapliczkami z XVIII wieku. W 1968 r. kard. Karol Wojtyła ofiarował parafii relikwie św. Stanisława. W liście skierowanym przez przyszłego papieża do proboszcza parafii Górecko znalazły się wówczas słowa: „Bóg zapłać za zaproszenie do uroczego kościółka położonego w pięknym Roztoczu Lubelskim. Kto wie, czy nie nadarzy się kiedy okazja skorzystania z zaproszenia”.

Spacer dębową aleją

Po zwiedzeniu niezwykłego, modrzewiowego kościoła warto udać się na spacer w stronę płynącej u stóp osady rzeki Szum, do której prowadzi piękna dębowa aleja, którą tworzą drzewa uznane za pomniki przyrody. Na brzegu rzeki znajduje się drewniana kaplica, wybudowana częściowo na podmurowaniu, częściowo na palach. W jej wnętrzu znajduje się barokowy ołtarz pochodzący z XVIII wieku, w centrum którego znajduje się obraz św. Stanisława.

Diecezjalne sanktuarium

Ważną datą w historii parafii w Górecku Kościelnym był dzień 8 maja 2019 r., kiedy to w 50. rocznicę wprowadzenia relikwii św. Stanisława do miejscowej świątyni, biskup zamojsko-lubaczowski Marian Rojek nadał świątyni tytuł diecezjalnego sanktuarium św. Stanisława.

Biskupa i Męczennika.

W dekrecie ustanawiającym sanktuarium zapisał następujące słowa: „Górecko Kościelne już od połowy XVII wieku cieszy się szczególną opieką św. Stanisława Biskupa i Męczennika, jednego z głównych patronów naszej Ojczyzny. Od czasu, gdy ten Święty objawił się miejscowemu rolnikowi Janowi Sosze, by zapewnić, że ochroni wieś i ludność przed niebezpieczeństwem grożącym im ze strony wojsk tatarskich, oblegających Zamość i pustoszących okoliczne miejscowości, zagościł On w sercach i w modlitwie tutejszego Ludu Bożego. (...) W głębokim przekonaniu wielu pokoleń synów i córek tej ziemi, wspieranych duchowo przez gorliwych duszpasterzy, miejsca gdzie znajduje się kościół parafialny, gdzie objawił się św. Stanisław Biskup i Męczennik są szczególne i niezwykłe poprzez znaki Bożej Łaski obficie rozlewające się na wierny Lud Boży. Dlatego, wysłuchując próśb wielu świeckich i duchownych, w trosce o dalszy rozwój i utwierdzenie wiary katolickiej, o rozkrzewienie miłości do Boga i Matki Najświętszej, z pragnieniem, by głoszone było obficiej życiodajne Słowo Boże jako światło na krętych ścieżkach życia współczesnego człowieka, niniejszym, zgodnie z przepisem kan. 1230 Kodeksu Prawa Kanonicznego, ustanawiam Sanktuarium św. Stanisława Biskupa i Męczennika w kościele parafialnym pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Górecku Kościelnym”.

Dar odpustów

We wspominanym dekrecie, bp Marian Rojek wskazał też, że miejsce to odtąd będzie miejscem uzyskiwania odpustów zupełnych pod zwykłymi warunkami (sakramentalna spowiedź, przyjęcie Komunii św., wykluczenie wszelkiego przywiązania do grzechu, nawet powszedniego, modlitwa w intencjach Ojca Świętego: Ojcze nasz i Wierzę w Boga). Taka możliwość istnieje w dzień uroczystości tytularnej, czyli 8 maja, a także raz w roku, w dzień dowolnie wybrany, jak też ilekroć biorą udział w pielgrzymkach organizowanych grupowo.