Reklama

Czym jest klauzula wyrokowa? (1)

Niedziela włocławska 4/2004

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Sądy kościelne, orzekając nieważność małżeństwa, często dołączają do prawomocnego wyroku tzw. klauzulę (zastrzeżenie, ograniczenie lub warunek) zabraniającą zawarcia małżeństwa dla tej osoby, która była powodem lub przyczyną nieważnego zawarcia małżeństwa. Ma to najczęściej zastosowanie wtedy, kiedy orzekana jest nieważność małżeństwa z tytułu: pozbawienia wystarczającego używania rozumu (kan. 1095 n. 1), poważnego braku rozeznania oceniającego co do istotnych praw i obowiązków małżeńskich wzajemnie przekazywanych i przyjmowanych (kan. 1095 n. 2), niezdolności psychicznej lub osobowościowej do podjęcia i realizowania istotnych obowiązków małżeńskich (kan. 1095 n. 3), podstępnego wprowadzenia w błąd (kan. 1098), symulacji konsensu małżeńskiego (kan. 1101 § 1) oraz warunku (kan. 1102). W związku z tym pojawia się pytanie: Czy osoby, które otrzymały orzeczenie nieważności poprzedniego związku, mogą bez żadnych przeszkód przyjąć nowy sakrament małżeństwa?
Prawodawca kościelny w kan. 1077 § 1 KPK, w odniesieniu do takich sytuacji stwierdza: Ordynariusz miejsca może w szczególnym wypadku zabronić zawierania małżeństwa swoim podwładnym, gdziekolwiek przebywają, oraz wszystkim aktualnie przebywającym na własnym jego terytorium, lecz tylko czasowo, na skutek poważnej przyczyny i dopóki ona trwa. Jednocześnie kan. 1684 § 1 mówi, iż w sytuacjach, gdy wyrok trybunału I instancji orzekający nieważność małżeństwa zostanie potwierdzony w trybunale apelacyjnym czy to dekretem, czy to drugim wyrokiem, ci, których małżeństwo uznano za nieważne, mogą z chwilą powiadomienia ich o dekrecie lub drugim wyroku, zawrzeć nowe związki małżeńskie, chyba że zakaz zamieszczony w wyroku lub dekrecie bądź ustanowiony przez ordynariusza miejscowego zabraniałby tego.
W świetle powyższych norm kodeksowych sądy biskupie, rozpatrując sprawy o nieważność małżeństwa, mogą i powinny nakładać klauzulę zabraniającą zawierania małżeństwa dla tej osoby, która była powodem i przyczyną nieważnego zawarcia pierwszego małżeństwa. Klauzule te mają najczęściej następujące brzmienie: Strony są stanu wolnego, powód (pozwana) może zawrzeć ponowne małżeństwo sakramentalne za zgodą własnego ordynariusza miejsca, któremu winien (a) przedłożyć aktualną opinię psychologiczną, psychiatryczną lub seksuologiczną biegłego sądowego - jeżeli orzeczono nieważność małżeństwa z tytułu kan. 1095 lub Strony są stanu wolnego, powód (pozwana) może zawrzeć ponowne małżeństwo sakramentalne za zgodą własnego ordynariusza miejsca, przed którym (lub ustanowionym przez niego delegatem) winna złożyć oświadczenie, że pragnie zawrzeć małżeństwo zgodnie z nauką Kościoła - jeżeli zapadł wyrok stwierdzający nieważność małżeństwa z tytułu symulacji konsensu małżeńskiego (kan. 1101 § 1), wykluczenia istotnych celów, elementów i przymiotów małżeństwa (kan. 1101 § 2), podstępnego wprowadzenia w błąd (kan. 1098) lub postawienia warunku (kan. 1102).
Uchylenie klauzuli w wypadku tych ostatnich wyroków stwierdzających nieważność małżeństwa (kan. 1098, 1101, 1102) nie nastręcza zbyt wielu trudności i sprowadza się najczęściej do wyrażenia zgody na zawarcie małżeństwa po uprzednim złożeniu oświadczenia przez nupturienta wobec biskupa lub jego delegata, iż pragnie zawrzeć małżeństwo zgodnie z nauką Kościoła, dobrowolnie, szczerze i prawdziwie, nie działając podstępnie i nie wykluczając żadnego istotnego przymiotu oraz celu małżeństwa bądź też nie stawiając żadnego warunku. Po tego rodzaju oświadczeniu klauzula bywa uchylana przez biskupa diecezjalnego. Trudniejsze i bardziej skomplikowane jest zniesienie klauzuli wyrokowej w wypadku orzeczenia nieważności małżeństwa z tytułu kan. 1095, a więc z powodu pozbawienia wystarczającego używania rozumu, poważnego braku rozeznania oceniającego co do istotnych praw i obowiązków małżeńskich wzajemnie przekazywanych i przyjmowanych oraz niezdolności do podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich z przyczyn natury psychicznej. Uchylenie tego typu klauzul wymaga wielu działań ze strony sądu biskupiego, duszpasterza i samych zainteresowanych.

cdn.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2004-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Kalisz: zmarł ks. prał. Andrzej Gaweł, wieloletni proboszcz katedry

2025-08-26 18:01

Adobe Stock

26 sierpnia zmarł ks. prał. Andrzej Gaweł, zasłużony kapłan diecezji kaliskiej. Od 1992 r. wspomagał pierwszego biskupa kaliskiego Stanisława Napierałę w tworzeniu diecezji. Przez 24 lata był proboszczem katedry św. Mikołaja w Kaliszu. Przez wiele lat nie szczędził wysiłków, by wspierać biednych, chorych i potrzebujących.

Uroczystości pogrzebowe rozpoczną się w środę, 3 września. O godz. 19.00 nastąpi wprowadzenie do katedry w Kaliszu, a o godz. 19.30 zostanie odprawiona Msza św. żałobna. W czwartek, 4 września, o godz. 11.15 odbędzie się różaniec, a godz. 12.00 Msza św. pogrzebowa pod przewodnictwem biskupa kaliskiego Damiana Bryla. Po Mszy św. pogrzeb na Cmentarzu Miejskim przy ul. Górnośląskiej.
CZYTAJ DALEJ

Jak dobrze Twym dzieckiem być!

Ten zakątek wita ciepłymi, otwartymi ramionami. Przygarnia każdego, kto znajdzie w sobie dość siły, by do niego dotrzeć. W niemocy, bólu, płaczu. We wdzięczności za to, że kiedy już nikt nie słyszał, właśnie tu odnalazło się życie. Przed obliczem Matki Bożej Częstochowskiej na Jasnej Górze pokorniejemy. Wszyscy - młodsi i starsi - na chwilę stajemy się dziećmi. I jest nam z tym dobrze. W skupionej modlitwie na kolanach, ze złożonymi dłońmi przyciśniętymi do serca, na krótką chwilę zanurzamy się w miłości, która „wszystko rozumie”. Nawet nas i nasze poplątane ścieżki. A potem już wiadomo, że trzeba tu wrócić. Bo kiedy wstajemy z kolan, wszelkie kule, tarcze, kamienie, zostawiamy przed Jej obliczem, by ktoś je zawiesił na ścianie kaplicy jako swoiste wotum. Na znak tego, że następnym razem przyjdziemy tu o własnych siłach. A przyjdziemy na pewno…
CZYTAJ DALEJ

Zebrani w Kanie Galilejskiej

2025-08-26 23:15

Marzena Cyfert

Uroczystość w Sanktuarium Jasnogórskiej Matki Kościoła we Wrocławiu

Uroczystość w Sanktuarium Jasnogórskiej Matki Kościoła we Wrocławiu

W Sanktuarium Jasnogórskiej Matki Kościoła we Wrocławiu bp Maciej Małyga przewodniczył Mszy św. ku czci Matki Bożej Częstochowskiej.

W homilii mówił o nadziei, której poświęcony jest rok jubileuszowy. Nadzieja była też tematem pielgrzymki na Jasną Górę. Ksiądz biskup zaznaczył, że nadzieja to m.in. odwaga pójścia w nieznane. – To przekonanie, że chociaż przyszłość jest nieznana, to spełni się to, co Bóg obiecał. To jest życie takim przekonaniem, jakbym już to zbawienie oglądał. Zatem nie tylko myślę, że spełni się obietnica Boga, ale w ten sposób żyję, jakbym widział jej spełnienie. W nadziei jest pewność – nauczał biskup Maciej.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję