Jak to się stało, że w tak szybkim czasie napisaliście z włoską dziennikarką tę książkę o rodzinie Ulmów?

Pani Manuela Tulli jest dziennikarką ANSY – włoskiej agencji prasowej i na co dzień obsługuje wydarzenia w Watykanie. Zaproponowała mi współpracę po tym, jak była w Polsce z wizytą zorganizowaną przez naszą ambasadę i Ukrainy przy Stolicy Apostolskiej. Przejeżdżając przez Przemyśl i Rzeszów, będąc na lotnisku w podrzeszowskiej Jasionce, widziała zdjęcia Ulmów, ale nie znała tej rodziny.

Na koniec tego pobytu tak się złożyło, że papież Franciszek ogłosił dekret o heroiczności cnót i że będzie beatyfikacja rodziny Ulmów, a ona spotkała postulatora księdza Witolda Burdę. Od niego dostała krótki informator, folder o tej polskiej rodzinie.

Ona zachwyciła się tą rodziną, tym co zrobili i pomyślała, że dobrze byłoby zapoznać z nią Włochów. Szukała jednak kogoś, kto pomógłby w sprawach historycznych i języku polskim i tak zaproponowała mi, abyśmy razem napisali te książkę – podzielili się tematami. Ona napisała o losach rodziny Ulmów, mnie przypadła historia rodziny żydowskiej ukrywanej przez nich w Markowej i historyczny rys o II wojnie światowej, Polsce i Holokauście.

To nie tylko tekst, ale też zgromadzone przez Was materiały.

Są ikonograficzne materiały, jest bardzo dobre i bogate źródło zdjęć w muzeum Ulmów w Markowej, dostępne też w internecie – muzeumulmow.pl.

To pierwsza książka o tej rodzinie wydana we Włoszech. Jest to też pierwsza książka o nich wydana w trzech językach – są już edycje włoska i angielska, a w przygotowaniu jest też jej polska wersja, która zostanie wydana przez Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego i będzie dostępna bezpłatnie online.

Wstęp do naszej publikacji to rozmowa z księdzem kardynałem Marcello Semeraro, który będzie w niedzielę w Markowej beatyfikował Ulmów. Słowo wstępne napisał przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski abp Stanisław Gądecki.

Książka miała już swoją włoską premierę. Jak jest odbierana?

Nie spodziewałem się, że media wszelkiej proweniencji i wszystkich opcji – od lewa do prawa są tą książką zainteresowane, od „La Repubblica” do „La Verità”. Nie tylko w prasie katolickiej – na co mogliśmy liczyć – ale w prasie świeckiej i to niesamowite, że informacja o książce i o Ulmach poszła bardzo, bardzo szeroko i interesuje tak szeroką rzeszę Włochów.

Czy to nie oznacza, że historia zamordowanej przez Niemców podczas II wojny światowej polskiej rodziny Józefa i Wiktorii z ich siedmiorgiem dzieci: Stasią, Basią, Władziem, Franiem, Antosiem i Marysią i bezimiennym dzieckiem za to, że ukrywali u siebie sąsiadów – rodzinę żydowską, której za to, że są Żydami groziła śmierć – to historia uniwersalna?

Tak, przykład rodziny Ulmów jest uniwersalny – czytelny dla wszystkich, nie tylko wierzących. To wartość międzyreligijna, też międzynarodowa – w podstawowej warstwie między katolikami i Żydami, Polakami i Żydami, ale również doceniana przez innych – osoby z innych kręgów kulturowych, narodowościowych – przez to, że Ulmowie narażali swoje życie, żeby pomóc drugiemu człowiekowi.

Bożena Sztajner/Niedziela

Ks. Paweł Rytel-Andrianik

*

Ks. dr Paweł Rytel-Andrianik jest księdzem diecezji drohiczyńskiej. Po święceniach kapłańskich w 2001 r. był przez dwa lata wikariuszem w parafii Ostrożany. Następnie został wysłany na studia zagraniczne, podczas których uzyskał następujące stopnie naukowe: licencjat z teologii na Papieskim Uniwersytecie Świętego Krzyża w Rzymie (2003); licencjat (2008) a następnie doktorat (2012) z nauk biblijnych i archeologii na Studium Biblicum Franciscanum w Jerozolimie; master (2011) a następnie doktorat (2015) na Uniwersytecie w Oksfordzie. Ponadto studiował w Jerozolimie na Uniwersytecie Hebrajskim, Hebrew Union College i na École biblique et archéologique française. W 2012 został profesorem Pisma Świętego na Papieskim Uniwersytecie Świętego Krzyża w Rzymie. W latach 2013-2015 był zastępcą redaktora naczelnego tygodnika katolickiego „Niedziela” ds. Europy Zachodniej i Bliskiego Wschodu. Odznaczony Medalem Powstania w Getcie Warszawskim. Publikuje także na portalu Polskifr.fr. Wraz z Manuelą Tulli jest autorem książki o rodzinie Ulmów. Dotychczas książka ukazała się w języku angielskim pt. „Martyred and Blessed Together: The Extraordinary Story of the Ulma Family”, wydana przez amerykańskie wydawnictwo Our Sunday Visitor oraz w języku włoskim pt. „Uccisero Anche i Bambini. Gli Ulma, la famiglia martire che aiuto gli ebrei”, której wydawcą jest dom wydawniczy Ares. W przygotowaniu jest polskie wydanie, które będzie dostępne bezpłatnie online.